|
Πρωτομαγιά Τα Λούλουδα Γιορτάζουν
Πρώτη ημέρα του μήνα Μάη. Ημέρα της άνοιξης, των λουλουδιών, της χαράς. Χαράς, γιατί μικροί και μεγάλοι ξεχύνονται στην εξοχή κι απολαμβάνουν τη φύση. Μαζεύουν λουλούδια και πλέκουν πρωτομαγιάτικα στεφάνια.Πολλοί σημαντικοί ζωγράφοι «ύμνησαν» την Άνοιξη με τα πινέλα τους:
Ονομασία-Ιστορική-Μυθολογική Προσέγγιση
Ο ΜΑΪΟΣ, ο πέμπτος μήνας του ημερολογίου μας, με διάρκεια 31ημερών, ήταν ο τρίτος μήνας του αρχικά δεκάμηνου αρχαίου ρωμαϊκού ημερολογίου.
Η ονομασία του προέρχεται από το όνομα της αρχαίας ρωμαϊκής θεότητας Maja (Μάγια), που, με τη σειρά του, προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη μαία, που σημαίνει τροφός, μητέρα. Συνεπώς, ως θεότητα η Μαία συμβόλιζε τη γονιμότητα της γης. Την Μάγια τιμούσαν οι Ρωμαίοι την Πρωτομαγιά, με ειδικές γιορτές και θυσίες γουρουνιών στο βωμό της.
Αργότερα η θεά ταυτίστηκε με την ελληνική Νύμφη Μαία, την ομορφότερη από τις Ατλαντίδες, μητέρα του θεού Ερμή, στον οποίο κυρίως αφιερώθηκε αυτός ο μήνας, όπως μας πληροφορεί ο Πλούταρχος.
Ο λαός μας, συσχετίζοντας παρετυμολογικά το όνομα του Μαΐου με τα μάγια, τον θεωρεί μαγεμένο. Απ' αυτό και οι προλήψεις ότι δεν πρέπει να γίνονται γάμοι ούτε να επιχειρείται σοβαρή εργασία αυτόν τον μήνα.
Οι ξαφνικές ραγδαίες βροχές του Μαΐου, καταστρεπτικές για τα χλωρά ακόμα σιτηρά και το θερισμένο τριφύλλι, θεωρούνται κακός οιωνός, εξού και η παροιμία: «Στον καταραμένο τόπο, Μάη μήνα βρέχει». Ωστόσο ο λαός τον ονομάζει και Καλομηνά ή Πενταδείλινο, επειδή, καθώς έχει μεγαλώσει η μέρα και το δειλινό διαρκεί, οι άνθρωποι έκαναν ένα πέμπτο γεύμα μες στη μέρα.
Γενικά στον Μάιο δίνονται ονομασίες προερχόμενες από την ανοιξιάτικη φύση: Πράσινος, Κερασάρης, Τριανταφυλλάς, Λούλουδος. Και είναι πανελλήνιο έθιμο την Πρωτομαγιά να πλέκουν με λουλούδια και στάχυα τους μάηδες, στεφάνια για την ευφορία της γης. Τα κρεμούν πάνω από τις εξώπορτες ή στους εξώστες των σπιτιών μέχρι τις 24 Ιουνίου, το θερινό ηλιοστάσιο, οπότε, κατά το έθιμο, τουλάχιστον παλαιότερα, τα καίνε στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη.
Η Πρωτομαγιά είναι απεργία και όχι αργία.
Η Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Κατέληξε σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας.
Τα γεγονότα του Σικάγου
Τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886 για το οκτάωρο, ωθούμενα από τις επιτυχημένες διεκδικήσεις των καναδών συντρόφων τους. Την περίοδο εκείνη το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους κατά το δοκούν, ακόμη και τις Κυριακές.
Στην απεργία πήραν μέρος περίπου 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ. Την Πρωτομαγιά του 1886 έγινε στο Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων. Στην κεφαλή της πορείας ήταν ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς, η γυναίκα του Λούσι και τα επτά παιδιά τους.
Το πρώτο αίμα χύθηκε δύο ημέρες αργότερα έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο. Απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό και ακολούθησε συμπλοκή. Η Αστυνομία και οι μπράβοι της επιχείρησης επενέβησαν δυναμικά. Σκότωσαν τέσσερις απεργούς και τραυμάτισε πολλούς, προκαλώντας οργή στην εργατική τάξη της πόλης.
Την επομένη αποφασίστηκε συλλαλητήριο καταδίκης της αστυνομικής βίας στην Πλατεία Χεϊμάρκετ, με πρωτοστατούντες τους αναρχικούς. Η συγκέντρωση ήταν πολυπληθής και ειρηνική. Το κακό, όμως, δεν άργησε να γίνει. Οι αστυνομικές δυνάμεις πήραν εντολή να διαλύσουν δια της βίας τη συγκέντρωση και τότε από το πλήθος των απωθούμενων διαδηλωτών ρίφθηκε μια χειροβομβίδα προς το μέρος τους, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες.
Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη. Η 1η Μαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη. Έτσι, επελέγη η Κυριακή 2 Μαΐου, για να έχει η γιορτή μαζικό χαρακτήρα.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Σοσιαλιστής», που εξέδιδε ο Καλλέργης, στις 5 το απόγευμα της Κυριακής συγκεντρώθηκαν στο Στάδιο πάνω από 2.000 σοσιαλιστές και εργαζόμενοι. Η «Εφημερίς» τους υπολόγισε μόνο σε 200 και σημείωνε σε άρθρο της: «Οι πλείστοι εξ αυτών ήσαν εργάται, ευπρεπώς κατά το πλείστον ενδεδυμένοι, με ερυθράς κονκάρδας επί της κομβιοδόχης, και πολύ ήσυχοι άνθρωποι. Αυτοί είναι οι πρώτοι σοσιαλισταί εν Ελλάδι, και συνήλθον χθες εις το πρώτον αυτών εν Αθήναις συλλαλητήριον».
Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Ξεκίνησε γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη από ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν καισκότωσαν 7-8 εργάτες, εκεί που έχουμε σήμερα το μνημείο του καπνεργάτη.
Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του Ρίτσου για τον "Επιτάφιο". Αν θέλετε να δείτε πώς ξεκίνησαν και πως εξελίχτηκαν τα επεισόδια στη Θεσσαλονίκη πτήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:
|
